ΕφΑθ: Αναδρομική καταβολή διατροφής με προφορική και SMS όχληση — Οι φορολογικές δηλώσεις δεν αποτελούν αδιάψευστο δικαστικό τεκμήριο

Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο ζήτημα της αναδρομικής καταβολής διατροφής χωρίς την ύπαρξη δικαστικής απόφασης για τη περίοδο αυτή, αλλά με προφορική όχληση και αποστολή Sms προς τον υπόχρεο, ο οποίος κατέβαλε διατροφή για προγενέστερα χρονικά διαστήματα, δυνάμει δικαστικών αποφάσεων, εξέδωσε το έτος 2023 το Εφετείο Αθηνών.

Παράλληλα το Εφετείο Αθηνών, στην συγκεκριμένη απόφαση έκρινε ότι η προσκόμιση των φορολογικών δηλώσεων των διαδίκων δεν αποτελεί αδιάψευστο δικαστικό τεκμήριο για το ύψος των εισοδημάτων, το οποίο μπορεί να προσδιοριστεί από διάφορα αποδεικτικά μέσα, αλλά κυρίως από τα διδάγματα της κοινής πείρας σε σχέση με το τρόπο διαβίωσης των γονέων.

Ως προς την αναδρομική καταβολή διατροφής η ελληνική νομολογία υποστηρίζει :

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1498 ΑΚ, διατροφή για το παρελθόν δεν οφείλεται, παρά μόνο από την υπερημερία, που επέρχεται μετά από δικαστική ή εξώδικη όχληση του οφειλέτη από τον δανειστή, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 340 του ίδιου Κώδικα. Επί οφειλής διαδοχικών παροχών, όπως η διατροφή, η όχληση μπορεί να γίνει είτε στο σύνολο των μελλουσών παροχών είτε για παροχές ορισμένου χρόνου και σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι ορισμένη και σαφής (ΑΠ 342/2001 ΕλλΔνη 2002. 114). Η όχληση αυτή είναι στοιχείο της αγωγής, όταν ζητείται διατροφή για το παρελθόν (ΑΠ 1547/1986 ΝοΒ 35. 1040, ΕφΑΘ 5956/2003 ΕλλΔνη 2004. 520, ΕφΑΘ 926/1995 ΕλλΔνη 37. 1119). Εξάλλου, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 340, 345 και 346 Α.Κ. συνάγεται, ότι ο οφειλέτης χρηματικής οφειλής καθίσταται υπερήμερος αν προηγήθηκε δικαστική ή εξώδικη όχληση του δανειστή. Η επίδοση στον εναγόμενο αγωγής για επιδίκαση χρηματικής απαιτήσεως δεν είναι μόνον διαδικαστική πράξη, αλλά έχει και χαρακτήρα οιονεί δικαιοπραξίας οχλήσεως, που εμπεριέχει πρόσκληση του δανειστή απευθυντέα προς τον οφειλέτη για την εκπλήρωση της παροχής, ανεξαρτήτως του διαδικαστικού χαρακτήρα της ως στοιχείου ασκήσεως της αγωγής και μέσου ενάρξεως της δίκης, ώστε ως εναρκτήρια αυτής διαδικαστική πράξη να συνεπάγεται την τοκογονία του ληξιπροθέσμου χρέους, χωρίς την υπερημερία του εναγόμενου οφειλέτη (ΑΚ 346) και, ως όχληση, να καθιστά τον οφειλέτη υπερήμερο, υπό την επιφύλαξη της ενστάσεως του άρθρου 342 ΑΚ και υπόχρεο να πληρώσει τον νόμιμο τόκο υπερημερίας όχι ως άμεσο αποτέλεσμα της αγωγής, η οποία δεν έχει τέτοια συνέπεια, αλλά της οχλήσεως, που όταν ασκείται με την αγωγή, της οποίας δεν αποτελεί αναγκαίο στοιχείο, ούτε τη νομική της φύση ούτε την αυτοτέλειά της έναντι της αγωγής αποβάλλει (ΟλΑΠ 13/1994, ΑΠ 873/2017, ΑΠ 106/2014 ΤΝΠ Νόμος). Τα αποτελέσματα δε της όχλησης που έγινε με την επίδοση της αγωγής δεν ανατρέπονται, ακόμη αν ο ενάγων παραιτήθηκε από το δικόγραφο της αγωγής ή αυτή απορρίφθηκε ως απαράδεκτη και άκυρη για τυπικούς λόγους (π.χ. λόγω αοριστίας — βλ. ΟλΑΠ 13/1994, ΑΠ 497/2004, ΑΠ 23/2004 ΤΝΠ Νόμος, Α Π 1263/2003 ΕλλΔνη 2005. 447). Η όχληση μπορεί να γίνει και με την επίδοση αίτησης για την προσωρινή επιδίωξη διατροφής με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων η οποία, μάλιστα, δεν αίρεται στην περίπτωση αποβολής της ισχύος της εκδοθείσας επί της ανωτέρω αιτήσεως αποφάσεως ασφαλιστικών μέτρων, λόγω μη εμπρόθεσμης ασκήσεως της κυρίας αγωγής για διατροφή (ΕφΑΘ 93/2017 ΤΝΠ Νόμος).

Στην προκειμένη περίπτωση, υπήρχε δικαστική απόφαση που υποχρέωνε τον γονέα για καταβολή διατροφής για χρονικό διάστημα έως και την 31–7–2015. Για το διάστημα από 1–8–2015 έως και 30–7–2018, δεν υπήρχε απόφαση ούτε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων που να υποχρέωνε τον γονέα σε καταβολή διατροφής. Ωστόσο, ο γονέας με τον οποίο διέμενε το παιδί οχλούσε τόσο προφορικά (αποδείχθηκε με μάρτυρες απόδειξης) όσο και με sms στο κινητό του υπόχρεου γονέα, για την καταβολή ποσών ίσων με τα όσα είχαν επιδικαστεί με τις προγενέστερες χρονικά δικαστικές αποφάσεις.

Η όχληση αυτή κρίθηκε από το Εφετείο Αθηνών, στα πλαίσια συζήτησης αγωγής που ασκήθηκε μετά το έτος 2018, ότι καλύπτει τις προϋποθέσεις εξώδικης όχλησης κατά το άρθρο 340 ΑΚ και επιδίκασε την αιτούμενη διατροφή για το συγκεκριμένο ως άνω χρονικό διάστημα (2015–2018), παρά το γεγονός ότι η πρωτόδικη απόφαση είχε απορρίψει το σχετικό αίτημα και δεν επιδίκασε αναδρομικά ποσά διατροφής.

Το σκεπτικό της αποφάσεως ως προς το ζήτημα της αναδρομικής καταβολής της διατροφής με προφορική ή sms όχληση έχει ως εξής:

Περαιτέρω αποδεικνύεται ότι επήλθε υπερημερία του εναγόμενου για το χρονικό διάστημα από 1–8–2015 έως την 30–7–2018, δεδομένου ότι προέκυψε ότι η εκκαλούσα- ενάγουσα οχλούσε τον εναγόμενο για την καταβολή διατροφής, τόσο προφορικά όσο και με γραπτά μηνύματα στο κινητό του τηλέφωνο, αιτούμενη ορισμένος και σαφώς να της καταβάλλει το ποσό των 1.000 ευρώ, που της είχε ήδη επιδικασθεί για προγενέστερα χρονικά διαστήματα, όπως τούτο προκύπτει από τις υπ’ αριθμ. ……./8–6–2022, ………./8–6–2022 και ………/8–6–2022 ένορκες βεβαιώσεις των ………. και ………. αντίστοιχα ενώπιον της συμβ/φου Αθηνών ………… . Συνεπώς, η εκκαλούμενη απόφαση που έκρινε διαφορετικά εσφαλε.

Περαιτέρω, στην ίδια ως άνω δικαστική απόφαση, το Εφετείο Αθηνών έκρινε το ύψος των εισοδημάτων των γονέων για την καταβολή διατροφής, από τα διδάγματα της κοινής πείρας και συγκεκριμένα από το τρόπο διαβίωσής τους και όχι από τις προσκομιζόμενες φορολογικές δηλώσεις τους, τις οποίες έκρινε ανακριβείς.

Το σκεπτικό της αποφάσεως ως προς το ζήτημα του προσδιορισμού του ύψους των εισοδημάτων των γονέων έχει ως εξής:

Η κρίση αυτή δεν αναιρείται από τα δηλωθέντα από τον ίδιο εισοδήματα ως φυσικό πρόσωπο στην αρμόδια φορολογική αρχή, τα οποία σύμφωνα με τα υπ’ αριθμ. πρωτ. …/23–7–2018 και …../15–1–2020 έγγραφα της Δ.Ο.Υ. ………….. κατά τα φορολογικά έτη 2015 και 2016 ήταν μηδενικά, το φορολογικό έτος 2017 ανέρχονταν στο ποσό των 12.833,09 ευρώ και το φορολογικό έτος 2018 ήταν επίσης μηδενικά, καθόσον τα τελευταία δεν αποτελούν αδιάψευστο δικαστικό τεκμήριο για το ύψος των εισοδημάτων του κατά το χρόνο της ασκήσεως της ένδικης αγωγής, που αποτελεί τον κρίσιμο χρόνο για τον καθορισμό των προϋποθέσεων επιδικάσεως διατροφής, της εκτάσεως και του ύψους της (ΟλΑΠ 2/1994 ΕλλΔνη 35.352, ΑΠ 132/2003 ΕλλΔνη 44.1299), δεν αποτελούν ασφαλές προσδιοριστικό στοιχείο και δεν δεσμεύει το Δικαστήριο για το ύψος των εισοδημάτων του, αφού δεν προκύπτει εάν οι ως άνω δηλώσεις έχουν ελεγχθεί από τις αρμόδιες φορολογικές αρχές και έχουν κριθεί ειλικρινείς ((Α.Π 953/2015, ΑΠ 889/1984 ΝοΒ 1985.304, ΕφΔωδ 10/2011, ΕφΑΘ 740/2009 ΕΦΑΔ 2010.188, ΕφΘεσ 1278/2001 ΤΝΠ Νόμος και Αρμ. 2002.22).